Streng oordeel van Internationaal Gerechtshof vergroot druk op Israël
Het Internationaal Gerechtshof eist dat de Israëlische regering “alles in het werk stelt” om genocidedaden te vermijden, haatzaaiers te straffen en humanitaire hulp in Gaza toe te staan.
Exact om 13 uur betraden de rechters van het Internationaal Gerechtshof, de hoogste rechtbank van de Verenigde Naties, de zaal van het Vredespaleis in Den Haag. Zij moesten zich uitspreken over een eis van Zuid-Afrika om dringende maatregelen aan Israël op te leggen, en zo snel een einde te maken aan het dodelijke offensief op Gaza. Volgens Zuid-Afrika komen de militaire acties van het Israëlische leger in Gaza neer op een genocide tegen de Palestijnen van Gaza.
Over de grond van de zaak zal het Gerechtshof zich pas over enkele jaren uitspreken, maar vrijdag moesten de rechters oordelen of er een ‘plausibel risico’ is op genocide dat dringende maatregelen rechtvaardigt om de Palestijnen te beschermen. Dat is wel degelijk het geval, vinden de rechters. Joan Donoghue, voorzitter van het Hof, zei dat bepaalde voorlopige maatregelen noodzakelijk zijn omdat “de rampzalige humanitaire situatie in de Gazastrook ernstig dreigt te
“De rechters hebben in het voordeel van de menselijkheid en het internationaal recht geoordeeld” Riyad Al-Maliki Minister van Buitenlandse Zaken Palestijnse Autoriteit
verslechteren voor de rechtbank haar eindoordeel velt”.
In totaal legt het Gerechtshof zes dringende maatregelen op. Zo moeten Israël en het Israëlische leger al het mogelijke doen om genocidedaden te vermijden. Dat gaat onder meer over het doden van leden van een specifieke bevolkingsgroep, het veroorzaken van lichamelijke en mentale schade aan leden van die groep en het creëren van slechte leefomstandigheden waardoor het voortbestaan van (een deel van) die groep in gevaar komt.
Geen staakt-het-vuren
Zuid-Afrika had gevraagd om “de militaire operaties op te schorten”. Die bewoording neemt het Hof niet over. Daarmee maken de rech
ters duidelijk dat Israël na de moorddadige aanval van Hamas van 7 oktober het recht had om zichzelf te verdedigen door oorlogsdaden te stellen. Maar de manier waarop Israël de oorlog voert, moet volgens het Hof radicaal veranderen. Een offensief met bijna 26.000 doden – van wie 70 procent vrouwen en kinderen – is ontoelaatbaar, luidt de redenering.
Opvallend is ook dat de rechters de “preventie en bestraffing” eisen van ophitsende genocidetaal. In de toelichting haalde het Hof enkele hoogwaardigheidsbekleders aan die zich daaraan mogelijk schuldig hebben gemaakt: president Isaac Herzog, minister van Buitenlandse Zaken Israel Katz en minister van Defensie Yoav Galant. Die laatste had op 9 oktober vorig jaar verkondigd dat Israël tegen “menselijke beesten” vocht en dat “heel Gaza vernietigd” moest worden. Dat het Internationaal Gerechtshof suggereert dat zowel de president, de minister van Buitenlandse Zaken als de minister van Defensie voor genocide-opruiing vervolgd zou moeten worden, is opvallend.
Het Internationaal Gerechtshof eist ook dat Israël alles doet om humanitaire hulp toe te staan in Gaza. De regering moet er ook op toezien dat mogelijke bewijzen van genocidedaden niet vernietigd worden. Over een maand moet de Israëlische regering een rapport voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof waarin de regering aangeeft op welke manieren zij werk heeft gemaakt van de dringende maatregelen. Zuid-Afrika krijgt als klagend land de mogelijkheid om officieel te reageren op dat rapport.
Vanuit Palestijnse hoek wordt het verdict van het Internationaal
Gerechtshof positief onthaald. “De rechters hebben in het voordeel van de menselijkheid en het internationaal recht geoordeeld”, zegt Riyad Al-Maliki, minister van Buitenlandse Zaken van de Palestijnse Autoriteit.
Nelson Mandela
Ook Zuid-Afrika beschouwt dit als een overwinning. Minister van Justitie Ronald Lamola vertelde aan Reuters dat Zuid-Afrika’s held Nelson Mandela “in zijn graf zou glimlachen” bij de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof.
Vanuit Israël zijn de reacties zoals te verwachten erg bitter. Premier Benjamin Netanyahu noemde het proces al “moreel verwerpelijk” en “obsceen”. Na de uitspraak van vrijdag voegde hij daaraan toe dat de beslissing “terecht de schandelijke eis heeft verworpen om Israël het recht op elementaire zelfverdediging te ontzeggen”. Volgens hem is “alleen al de bewering dat Israël genocide pleegt tegen Palestijnen vals en schandalig”. De bereidheid van het Hof om dit überhaupt te bespreken vindt hij “een teken van schande dat generaties lang niet zal worden uitgewist”. Netanyahu zegt dat Israël de oorlog zal voortzetten tot de “absolute overwinning”, tot alle gijzelaars zijn teruggekeerd en Gaza niet langer een bedreiging vormt voor Israël.
Netanyahu zegt dat hij de oorlog zal voortzetten tot de “absolute overwinning”, toch is de kans groot dat de druk op Israël zal toenemen
“Vonnissen zijn bindend”
Toch is de kans groot dat de voorlopige beslissing van het Internationaal Gerechtshof de internationale druk op Israël zal doen toenemen. Niet alleen Israël, maar alle VN-lidstaten moeten nu “alles in het werk stellen” om genocidedaden in Gaza te vermijden. De internationale gemeenschap moet niet wachten op bewijzen van genocide om op te treden.
Dat betekent dat ook de VS en Europese landen inspanningen moeten doen om te maken dat de voorlopige maatregelen van het Internationaal Gerechtshof geen dode letter blijven. De komende dagen zal met veel aandacht gekeken worden naar de onderhandelingen die CIA-directeur William Burns voert met zijn Israëlische en Egyptische collega’s en de Qatarese premier Mohammed bin Abdulrahman Al Thani. De gesprekken zijn gericht op de vrijlating van de Israëlische gijzelaars in Gaza en een staakt-hetvuren van twee maanden.
Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger voor het buitenlandse beleid van de Europese Unie, en de Europese Commissie verklaren dat Israël het tussentijdse vonnis moet naleven. “Vonnissen van het Internationaal Gerechtshof zijn bindend voor de partijen en moeten worden nageleefd. De EU verwacht hun volledige, onmiddellijke en effectieve implementering.”