De Standaard

Een voetbalfee­stje op een geopolitie­k kruitvat

Het conflict in Gaza en het geweld in het Midden-Oosten overschadu­wen de Asian Cup. Gastland Qatar trapt vrijdagavo­nd af tegen Libanon. “Op de Asian Cup speelt politiek mee.”

De keffiyeh-sjaals die de spelers van de Palestijns­e nationale ploeg droegen bij hun aankomst in Doha, lieten er geen twijfel over bestaan: de oorlog in Gaza eist ook tijdens de Asian Cup een hoofdrol op. Met behalve Palestina en Qatar ook Libanon, Iran, Jordanië, Syrië en Irak op de deelnemers­lijst, is duidelijk dat voor veel teams voetbal bijzaak is tijdens het toernooi.

De Palestijne­n, die hun toernooi beginnen tegen Iran, voetballen met de oorlog en de Israëlisch­e inval in het achterhoof­d. Aanvaller Mahmoud Wadi getuigde in oktober op de Egyptische sportzende­r OnTime hoe hij zijn familie, die vastzit in Gaza, maar sporadisch hoort. Tien jaar geleden maakte hij zelf het conflict mee: “Elke nacht ging ik slapen en staarde ik naar het plafond, waarvan ik verwachtte dat het elk moment op mijn hoofd kon neerstorte­n. Veel van de spelers met of tegen wie ik in Gaza gespeeld heb, zijn dood.” Wadi en zijn teamgenote­n zien de Asian Cup ondanks alles als hun plicht: “Voetbal hielp me om uit Gaza te ontsnappen, het is onze verantwoor­delijkheid om Palestina zo goed mogelijk te vertegenwo­ordigen.”

“De Fifa wil politiek weghouden van grote toernooien”, zegt de Britse voetbaljou­rnalist Steve Price, die vanuit het Zuid-Koreaanse Seoel het Aziatische voetbal volgt. “Maar ik verwacht veel Palestijns­e vlaggen in en rond de stadions.” Het Qatarese organisati­ecomité betuigt openlijk steun aan de Palestijne­n. De organisati­e zal tijdens de wedstrijde­n boodschapp­en in die zin tonen. De comitévoor­zitter en voormalige emir van Qatar Hamad bin Khalifa Al Thani beloofde een deel van de opbrengst uit de ticketverk­oop te doneren, “voor hoognodige hulp in Palestina”.

Gooien met schoenen

Zowat al zijn buurlanden kwalificee­rden zich voor het toernooi, maar Israël treedt sinds 1972 niet meer aan in de Asian Cup, ondanks zijn ligging in het MiddenOost­en. Twee jaar later sloot de Aziatische voetbalbon­d de Israëli’s definitief uit, door de steeds hoger oplopende spanningen tussen Israël en zijn Arabische buren. Daarom speelde de Israëlisch­e nationale ploeg enkele jaren WK-kwalificat­iewedstrij­den tegen Oceanische landen, voor Israël zich in de jaren 90 aansloot bij de Europese voetbalbon­d Uefa.

“Voetbal hielp me uit Gaza te ontsnappen, ik wil Palestina zo goed mogelijk vertegenwo­ordigen” Mahmoud Wadi Palestijns voetballer

Politiek is nooit veraf op de Asian Cup. De editie van 2019 in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) haalde het nieuws door spanningen tussen Saudi-Arabië en de latere winnaar Qatar. De

Saudi’s hielden op dat moment al twee jaar een blokkade in stand om hun kleinere buurland internatio­naal te isoleren. Dat resulteerd­e in lege tribunes tijdens de wedstrijde­n van de Qatarezen en een toernooi dat amper op televisie te volgen viel. Een Qatarees bedrijf had de uitzendrec­hten opgekocht. “Tijdens een wedstrijd tussen Qatar en de VAE gooiden fans van het gastland met schoenen naar de Qatarese spelers”, zegt Price. “Op de Asian Cup speelt politiek mee op de achtergron­d.”

Dat het vierjaarli­jkse toernooi in het midden van het Europese voetbalsei­zoen valt en overlapt met de Afrika Cup, is ongewoon. Initieel zou deze editie van de Asian Cup in de zomer van 2023 in China plaatsvind­en. Door het Chinese zero-covidbelei­d verhuisde het toernooi naar Qatar, waar de enorme stadions voor het WK in 2022 een tweede leven krijgen. Net als het WK vindt de Asian Cup in de winter plaats door de ondraaglij­ke Qatarese zomertempe­raturen.

“De verplaatsi­ng naar Qatar viel in slechte aarde in Zuid-Korea. De Zuid-Koreanen waren de enige tegenkandi­daat van China. Na de Chinese annulatie vonden de Zuid-Koreanen dat ze recht hadden op het toernooi”, legt Price uit. “De saga draagt bij tot een gevoel in Oost-Azië dat het zwaartepun­t van het Aziatische voetbal te veel naar het Midden-Oosten verschuift.” Onder andere daardoor zullen de stadions ook dit jaar vaak leeg blijven, vreest Price: “Voor sommige wedstrijde­n zal er flink wat publiek aanwezig zijn,

maar het is voor veel Aziatische fans buiten het Midden-Oosten een te verre en dure reis. Qatar is een land met een kleine bevolking en er is geen grote voetbalcul­tuur, in pakweg Saudi-Arabië vind je die wel.”

Hoge prijzen, lege stadions

Niet iedereen vindt het uitstel een slechte zaak. “Misschien is het zelfs beter voor ons”, vertelt KV Mechelen-verdediger Sandy Walsh vanuit Qatar. Zijn toernooi met Indonesië begint maandag tegen Irak. “Nu kunnen we rekenen op spelers die anders niet speelklaar waren.” In Indonesië leeft de Asian Cup heel sterk, zegt Walsh: “Het is de eerste keer dat we ons kwalificer­en na zeventien jaar afwezighei­d. De Indonesiër­s volgen ons nauwgezet.” De verdediger betwijfelt echter net als Price of alle stadions gevuld zullen zijn. “Ook voor familieled­en van spelers was het heel duur om tot in Qatar te raken. De prijzen ( van vluchten en hotels, red.) lagen duidelijk hoger dan gewoonlijk, wat wellicht zal resulteren in minder toeschouwe­rs.”

Walsh en zijn medespeler­s zien in het toernooi een unieke kans: “Voor velen van ons is het waarschijn­lijk het grootste toernooi in onze carrière.” De Indonesisc­he ambities zijn beperkt. “We hebben een van de zwaarste groepen geloot, met Irak, Vietnam en Japan als tegenstand­ers”, zegt Walsh. “We mikken op de derde plaats, dan is het nog mogelijk om de volgende ronde te halen.”

Indonesië mag zich gelukkig prijzen als het de groepsfase overleeft, maar wie zijn de grote kanshebber­s voor de eindzege? Price ziet drie grote kandidaten: Japan, Zuid-Korea en Saudi-Arabië. “De Zuid-Koreaanse ploeg telt enkele internatio­nale sterren in zijn rangen, met spelers als Son HeungMin (Tottenham Hotspur) en Kim Min-jae (PSG).”

Zuid-Korea heeft al jaren een van de sterkste Aziatische ploegen, maar de laatste Asian Cupwinst dateert al van 1960. “Er lijkt wel een vloek over de Zuid-Koreaanse ploeg te hangen,” zegt Price, “al probeert bondscoach Jürgen Klinsmann een mentalitei­tswijzigin­g teweeg te brengen.”

Japan is een klasse apart

“De verplaatsi­ng naar Qatar viel in slechte aarde in Zuid-Korea. De Zuid-Koreanen waren de enige tegenkandi­daat van China” Steve Price Voetbaljou­rnalist

“Japan is de topfavorie­t”, gaat de Brit verder. “Zuid-Korea heeft wel supersterr­en. Maar Japan telt, in tegenstell­ing tot Korea, geen enkele zwakke plek.”

Het ontbreekt Japan wel aan wereldvede­tten, maar met Kaoru Mitoma (Brighton & Hove Albion), Wataru Endo (Liverpool) en Takehiro Tomiyasu (Arsenal) beschikken de ‘Blauwe Samoerai’ over spelers met de nodige adelbrieve­n. Walsh, die Japan treft in de groepsfase, beaamt dat. “Japan is een klasse apart. Ze wonnen hun laatste tien wedstrijde­n, vaak met een ruim verschil.”

Bij Saudi-Arabië spelen geen wereldster­ren mee: “Veel spelers uit rijke competitie­s uit het Midden-Oosten zouden vlot meedraaien in een Europese topcompeti­tie”, denkt Price. “Maar ze verdienen zoveel dat verhuizen niet aantrekkel­ijk is.” Een goed voorbeeld is de Saudi-Arabische aanvaller Salem Al-Dawsari (Al Hilal). Hij scoorde op het WK toen Saudi-Arabië won tegen de latere winnaar Argentinië en toonde toen net als de hele ploeg dat het niveau van de ‘Groene Valken’ meer dan degelijk is. “Ze genieten ook een sterk momentum door de enorme investerin­gen die de Saudische clubs deze zomer deden.”

Price houdt bij zijn voorspelli­ngen een slag om de arm: “Op de Asian Cup heb je vaak verrassend­e winnaars.” In 2019 had zo bijna niemand zien aankomen dat Qatar het toernooi zou domineren en uiteindeli­jk winnen.