Twee staten weren Trump, Hooggerechtshof is aan zet
Na de staat Colorado mag de naam van Donald Trump ook in Maine niet op de kieslijsten staan bij de voorverkiezingen voor het presidentschap. Dat verhoogt de druk op het Supreme Court om de knoop door te hakken.
In 1866, na de Amerikaanse burgeroorlog, werden enkele amendementen toegevoegd aan de Amerikaanse Grondwet. Om te vermijden dat leiders van de geconfedereerden weer aan de macht zouden komen, stipuleerde sectie 3 van het 14de amendement dat wie ooit heeft meegewerkt aan rebellie tegen de VS, nooit meer voor een overheidsambt verkozen kan worden.
Dat de paragraaf haast in onbruik is geraakt, komt doordat rebellie tegen de VS uitzonderlijk is. Maar wat Donald Trump in 2020 deed – met alle middelen de machtsoverdracht aan zijn rechtmatige opvolger Joe Biden saboteren en zijn fans aansporen die bekrachtiging in het Capitool te verstoren – lijkt er wel erg op. In dertig staten zijn juridische procedures gestart om Trump daarom het recht op deelname aan de verkiezingen van 2024 te ontzeggen. De indieners zijn progressieve actiegroepen en vzw’s zoals Citizens for Responsability and Ethics in Washington, vaak in een verrassende samenwerking met conservatieve rechtsgeleerden.
Colorado was op 19 december de eerste staat die Trump schrapte van de lijst voor de voorverkiezingen. Het was het hooggerechtshof van de staat die dat besliste – met rechters die allemaal door Democraten benoemd werden.
In Maine zijn het geen rechters die Trump schrappen, maar wel de hoogste verkiezingsambtenaar van de staat, Shenna Bellows. Zij was een poosje Democratisch senator en ook voorzitster van twee mensenrechtenorganisaties. Voor trumpisten is dat een reden om haar besluit af te doen als pure partijpolitiek of zelfs een heksenjacht.
Nochtans onderbouwt Bellows haar beslissing zorgvuldig. “Dat Trump een enkele keer zijn fans opriep af te zien van geweld en de ordediensten te respecteren, wast zijn maandenlange pogingen om het verkiezingsresultaat te ondermijnen niet wit. Hij verzamelde op die manier brandbaar materiaal dat hij op 6 januari aanstak.”
Maine is op meer terreinen een buitenbeentje. Daarom is er – in tegenstelling tot Colorado, dat toch zo goed als zeker voor Joe Biden stemt in november – in de Atlantische kuststaat ook een concrete praktische inzet. De Pine Tree State is een van de twee staten in de VS die in november niet alle stemmen van de staat aan de winnaar toekent, maar wel een vorm van proportionaliteit toepast. In 2016 en 2020 wonnen de Democraten Hillary Clinton en Joe Biden er, maar kreeg verliezer Trump niettemin een van de vier kiesmannen toegewezen. Zulke kleine verschillen kunnen over het presidentschap beslissen.
Minstens even belangrijk is dat de schrapping van de kieslijsten geen incident meer is, nu het al twee keer is gebeurd. Dat kan tot navolging inspireren, al hebben Minnesota, Michigan en ook Californië beslist dat Trump wel op de lijst voor de voorverkiezingen mag blijven.
Californië is een progressief bolwerk, maar de lokale justitie geeft minder macht aan de hoogste verkiezingsambtenaar. Bovendien was gouverneur Gavin Newsom geen voorstander van zo’n verbod. Newsom is haast zeker presidentskandidaat in 2028 en wil niet overkomen als een watje. “Trump is een gevaar voor de democratie, maar hier in Californië verslaan we kandidaten die we niet leuk vinden via de stembus”, zei Newsom. De schrik dat de juridische heisa alleen maar Trumps heksenjacht
retoriek voedt, is tastbaar bij de Democraten.
Zowel Republikeinen als progressieve burgerrechtenorganisaties vragen aan het Supreme Court om dringend een arrest te vellen over de kwestie, zodat de voorverkiezingen zonder verwarring kunnen starten op 15 januari in Iowa.
De schrapping van de kieslijsten is geen incident meer, nu het al twee keer is gebeurd. Dat kan tot navolging inspireren
▶ Blz. 16-18: interview Lawrence
Douglas