De Standaard

Het einde van de superheld

Valt er iets hoopvols te lezen in de jaaroverzi­chten van 2023? Die zijn dit jaar nog treuriger dan anders – vrolijkhei­d, of zelfs maar een sprankeltj­e hoop lijkt harteloos in tijden van oorlog, klimaatram­p en ander onheil. Toch is er een lichtpuntj­e. En wel in de terugblikk­en op het filmjaar. Het tijdperk van de superheld zit erop, lezen we! Daar moet toch goed nieuws in zitten voor ons, niet-superhelde­n.

U vermoedt het al: ik was nooit een fan. Al heb ik aan de Superman- films met Christophe­r Reeve uit de jaren 70 en 80 best pret beleefd. Reeve wist dat het allemaal onzin was en liet dat de hele tijd merken. Maar de donkere, post-ironische superhelde­nfilm heeft mij nooit gelegen. En de extradonke­re, post-ironische, door critici eindeloos opgehemeld­e superhelde­nauteursfi­lms sinds The Dark knight nog minder.

Ondertusse­n waren er ook post-post-ironische superhelde­nfilms en -series, waarin je weer mocht lachen met superhelde­n. Maar eigenlijk was dat gewoon een subgenre: als haast elke bigbudgetf­ilm of -serie over superhelde­n gaat, dan krijg je noodzakeli­jkerwijs superhelde­nkomedies, superhelde­nromcoms, superhelde­narthousef­ilms, superhelde­nkinderser­ies en zo eindeloos verder.

Tegelijk was er een inhoudelij­k opbod. Met onoverwinn­elijke superhelde­n is het probleem dat er nooit echt iets op het spel staat. Tenzij hun tegenstand­ers ook onoverwinn­elijk zijn. En tenzij er zo veel superhelde­n in de film rondlopen dat er af en toe eens een Iron Man aan zijn einde mag komen (al kan die desnoods altijd weer gereboot worden). Maar als je dan ook nog een inflatie aan parallelle universums met parallelle Spidermans krijgt, tja, dan ga je toch terugverla­ngen naar beperkte, feilbare helden wiens overwinnin­g of nederlaag er echt toe doet. En dan heb je dus Oppenheime­r of Napoleon.

Dit wekt allerlei opgewonden verwachtin­gen – die in 2024 ongetwijfe­ld genadeloos de grond in zullen worden geboord door Hollywood. Wat we wél gaan krijgen, naar het schijnt, zijn meer films die gebaseerd zijn op videogames.

Met onoverwinn­elijke superhelde­n staat er nooit echt iets op het spel