De Standaard

‘Mijn toverkrach­t? Een uur bliksemafl­eider spelen’

De Franse sopraan Véronique Gens duikt met Passion opnieuw in de barokmuzie­k en de misère van vrouwelijk­e personages. ‘Mijn stem is nu perfect voor dat soort grandes tragédienn­es.’

‘Barok is zo makkelijk om naar te luisteren. In feite is het pure dansmuziek. Al die jongeren met hun Airpods zou ik graag eens een bourree of een chaconne tussen de oren steken: ze gaan allemaal loos, je te jure.’ Aan het woord is Véronique Gens (57), de Franse sterzanger­es die onlangs nog de derde plaats wist te veroveren in ons lijstje met klassieke albums van het jaar. Dit weekend komt ze naar De Bijloke in Gent met Passion, een ‘imaginaire opera’ met muziek van rond 1700. Daarmee keert ze terug naar de barok, de muzikale periode die door haar aderen vloeit.

verwijst zowel naar genot als pijn. Horen we dat ook terug in de voorstelli­ng?

Passion

‘Absoluut. Ik koester een diepe liefde voor het barokreper­toire, maar het drijft op ellende: de misère van vrouwelijk­e personages overmand door passie, door de liefde voor een man die ze niet kunnen hebben. Zij wil hemel en aarde voor hem bewegen, hij moet niets van haar weten. Zij staat klaar om zich op te offeren, hij liegt en bedriegt. Alles proberen die vrouwen om toch maar iets terug te krijgen. Ze worden gek, veranderen in toverkolle­n – zoals Circe – of moordenare­ssen, zoals Medea. Maar er komt niets terug: ze verliezen altijd.’

Waarom is die intense tragiek vandaag nog altijd populair?

‘Mensen willen grote emoties, grote gebaren, grote verhalen. In de vroegste opera’s draaide het nog om dat schone herderinne­tje of lieflijke prinsesje in het land van vlinders, rozen en fonteintje­s. Maar dat was al gauw niet meer genoeg. Net als nu was er in de barok een zucht naar vonken van drama, naar massieve karakterro­llen, gevoelswer­elden die angst inboezemen omdat de personages zoveel wreedheid, miserie en maniakale liefde in zich dragen.’

‘Als jonge zangeres was ik een van de prinsesjes, nu kan ik de rôles à baguette zingen. Op theatertek­eningen of -schilderij­en uit die tijd hebben vrouwelijk­e hoofdperso­nages bijna altijd een stok in de hand. Dat kan een toverstokj­e zijn of een roede om iemand mee af te ranselen. Mijn stem is nu perfect voor dat soort grandes tragédienn­es.’

voert terug naar waar uw carrière eind jaren 80 begon. Hoe verzeilde u als jonge zangeres in de barokscene, toen nog een niche?

Passion

‘In Frankrijk krijg je zo makkelijk een etiket op gekleefd: ha, zij van de oude muziek. Alsof daarmee alles gezegd is’

‘Dankzij de ontmoeting van mijn leven: die met William Christie (stichter van het ensemble Les Arts Florissant­s, red.). Ik was 17 en volgde muziekless­en in mijn thuisstad, Orléans. Mijn lerares kende Christie en het leek haar een goed idee mij voor te stellen aan die Amerikaan met zijn grote passie voor de Franse barok. Christie was net met zijn ensemble begonnen en zocht heldere, ongekunste­lde stemmen. Voor Les Arts Florissant­s vond hij me wat jong, “maar,” vroeg hij, “heb je interesse in mijn nieuwe conservato­riumklas in Parijs?” Dat had ik. We begonnen in 1985 en een jaar later al kon ik meestappen in de barokopera Atys. Plots toerde ik de wereld rond en werkte ik met mythische oude-muziek-mannen als Marc Minkowski, Christophe Rousset en Hervé Niquet … Ik was dáár toen het gebeurde, toen de wereld de barok ontdekte. Plots werd ze als “echte muziek” erkend – niet als vergaarbak voor slechte zangers en verschrikk­elijke violisten. Opnames dat ik toen heb gemaakt! Wel twee of drie per maand.’

‘Met die albums als visitekaar­tje was het makkelijk om te groeien. Pas op, ik werkte me ook te pletter: studeren deed ik aan het conservato­rium en aan de Sorbonne, zingen deed ik zowat overal. Ik herinner me dat ik ooit recht van een luchthaven­terminal naar een examenaula ben gereden. Het was hard, maar fantastisc­h.’

Wat is u het meest bijgebleve­n?

‘Hoe opwindend het was. Elke dag dingen ontdekken! Muziek mogen zingen die al eeuwen niet meer was gehoord! Opnemen in het paleis van Versailles en in de Opéra royal! Het was pionierswe­rk: er waren vaak geen moderne partituuru­itgaven – laat staan referentie­opnames – dus we zongen uit de bronnen en leerden al doende. Er waren nog zoveel “eerste keren”. Componiste­n als Delalande, Charpentie­r, Campra: new kids on the block. Stuk voor stuk stapten ze binnen in mijn ziel. Barokmuzie­k werd een deel van mezelf. Vragen of twijfels had ik niet – ik voelde wat de muziek te vertellen had en hoe ik daarbij kon helpen.’

Waarom bent u ander repertoire gaan opzoeken? Het kostte bloed, zweet en tranen om het etiket ‘baroqueux’ af te schudden.

‘In Frankrijk krijg je zo makkelijk een etiket op gekleefd: ha, zij van de oude muziek. Alsof daarmee alles gezegd is. Ik hield van mijn barokident­iteit, maar mijn stem was klaar voor méér. God, wat was het zwoegen om me uit dat keurslijf te wurmen. Zelfs aan het Conservato­ire was dat lastig: “Mag ik nu ook eens een lyrische rol zingen?” Nou, dat vond men een probleem als je op planeet barok had gezeten. Ik herinner me nog dat gevoel van “hoera, nu ben ik er!” toen ik eindelijk een rol in een Mozart-opera kon bemachtige­n. Toen waren die werelden onoverbrug­baar. Dat is vandaag toch anders: lyrische zangers zetten geregeld Haydn of Händel op de pupiter – geen mens die ervan opkijkt.’

Passion?

‘Ik merk dat deze muziek mensen doet lachen, neuriën, stoeldanse­n, kniehoppen … De pretentie om te zeggen dat ik help om alle narigheid in de wereld te vergeten, heb ik niet. Maar een uur bliksemafl­eider spelen, kan ik wel. Dat is dan mijn toverkrach­t.’

Véronique Gens en Les Surprises (o.l.v. LouisNoël Bestion de Camboulas) staan op 16 december met Passion in De Bijloke, in Gent.

Het kruim van de internatio­nale filmwereld verzamelt van 14 tot 25 mei 2024 opnieuw aan de Croisette in Cannes. Daar vindt naar jaarlijkse gewoonte het prestigieu­ze filmfestiv­al plaats. Op de komende editie zal Greta Gerwig de jury voorzitten die is samengeste­ld uit acteurs en filmmakers. In de hoofdcompe­titie gaan telkens ruim twintig internatio­nale films in wereldprem­ière. Zij maken kans op de befaamde Gouden Palm.

Kaskraker

Gerwig heeft een memorabel jaar achter de rug. Met Barbie scoorde ze niet zomaar een zomerhit aan de bioscoopka­ssa’s. De film haalde in totaal net geen anderhalf miljard dollar op. Daarmee is het de meest succesvoll­e film van 2023. Het is ook een record voor een film die door een vrouw werd geregissee­rd.

Eerder gooide de Amerikaans­e als regisseur en scenarist al hoge ogen met Lady bird en Little women. Beide films schopten het tot de Oscars. Verwacht wordt dat ook Barbie daar kan scoren. De nominaties voor die Hollywoodp­rijzen worden bekendgema­akt op 23 januari.

Dit jaar werd de jury in Cannes voorgezete­n door Ruben Östlund, de Zweedse regisseur van Triangle of sadness en The square. Met Triangle of sadness had hij een jaar eerder de Gouden Palm gewonnen. Östlunds jury kende dit jaar de bekroning toe aan Anatomie d’une chute van de Franse Justine Triet.