Hyrja e Shqipërisë në Eurozonë, guvernatori jep detajet dhe përfitimet
“SEPA nxit përdorimin e euros, ne kemi politikë tjetër. Të rrisim përdorimin e lekut për të shtuar konsumin, investimin e kreditimin”
Ndonëse Shqipëria ka aplikuar për anëtarësim në zonën euro të pagesave, një arritje kjo për vendin tonë, do të duhen vite të implementohet dhe ne të jemi gati.
Kështu deklaroi guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Gent Sejko, dje në seancën dëgjimore të mbajtur në Komisionin për Çështjet Evropiane. Kundrejt kësaj, ajo që po tenton të bëjë tani Banka e Shqipërisë është stimulimi i përdorimit të monedhës shqiptare, si e vetmja mënyrë për të nxitur ekonominë duke rritur konsumin, investimin dhe kreditimin. “Masat për rritjen e fluksit të transaksioneve në euro bien ndesh me luftën kundër teorizimit që ne kemi. Në duam të rrisim përdorimin e transaksioneve në lekë, në mënyrë që përdorimi i lekut të rrisë rolin e politikës monetare. Duam të rrisim përdorimin e lekut, për të nxitur ekonominë, për të rritur konsumin, investimin dhe kreditimin. Këto që po flasim sot, këto sisteme si SEPA, IPS euro dhe instant payment stimulojnë përdorimin e euros, ndërkohë që ne kemi një politikë tjetër. Në një kohë të afërt shpresojmë, synimi është 2030 që ne të pranohemi në BE, por sigurisht që Shqipëria nuk do jetë në euro në 2030, kjo është e sigurt, sepse në lidhjen me standardin ekonomik do të duhen edhe disa vite të tjera që ne të jemi gati për në eurozonë, siç ndodhi me Kroacinë që hyri në euro pas ishte anëtare e BE. Kur ne të hyjmë në euro, nuk do të kemi më politike monetare”, - deklaroi Sejko.
PERFITIMET
Guvernatori renditi përfitimet ekonomike nga anëtarësimi në SEPA. “Përfitimet ekonomike nga kryerja e pagesave me efikasitet më të lartë sa i përket kostove, kohës dhe sigurisë janë të mëdha dhe, sipas vlerësimeve tona paraprake, mund të arrijnë deri në 20 milionë euro në vitin e parë, për t’u rritur në mënyrë progresive në vijim. Më konkretisht, duke u bazuar në eksperiencën e sistemit AIPS Euro – nëpërmjet të cilit Banka e Shqipërisë që nga fillim i operimit në janar të vitit 2022, i ka kursyer tregut shqiptar rreth 50 milionë euro, vlerësohet se impakti i anëtarësimit në SEPA do jetë dhe më i gjerë. Në parim - theksoi Sejko - të dyja projektet synojnë të reduktojnë komisionet e pagesave, megjithatë AIPS Euro ka si fokus pagesat në Euro brenda vendit, ndërkohë SEPA do të ndikojë pagesat ndërkufitare. Në këtë këndvështrim - tha ai - duke qenë se volumet e transaksioneve ndërkufitare janë shumëfish i atyre vendëse për shkak të turizmit, tregtisë dhe ndërveprimit të ngushtë që kanë qytetarët evropianë dhe ata shqiptarë, baza e impaktit është shumë më e gjerë dhe adreson komisionet e larta që aplikoheshin për këto lloje pagesash nga bankat. Sejko tha se lehtësimi i kryerjes së pagesave ndërkufitare me partnerin tregtar kryesor të Shqipërisë, BE- në, nxit zgjerimin e më tejshëm të marrëdhënieve tregtare me të. “Duke lehtësuar kryerjen e transaksioneve, bizneset shqiptare kanë akses në një treg të madh me mundësi për zgjerimin e shërbimeve dhe produkteve dhe rritjen e konkurrencës, duke i siguruar partnerët evropianë se do të marrin të njëjtin trajtim si brenda BE- së”, theksoi ai. Pothuajse të gjitha dërgesat e emigrantëve vijnë nga vendet e Bashkimit Evropian dhe Mbretëria e Bashkuar, edhe kjo e fundit anëtare e SEPA- s. “Lehtësitë që sjell SEPA do të nxisin përdorimin e kanaleve zyrtare për transfertat e remitancave, përpos rritjes së vlerës së kursimeve”, - shtoi ai. Sipas tij, pjesëmarrja në SEPA nxit ngritjen e një sistemi pagesash eficent dhe të besueshëm për vende të vogla si Shqipëria. “Si rregullator i tregut të pagesave, ky është një objektiv i dëshiruar për Bankën e Shqipërisë. Nëpërmjet standardizimit të pagesave ndërkufitare dhe përdorimit të një teknologjie të përparuar, bëhet i mundur zhvillimi i një tregu pagesash më bashkëkohor, në përputhje me politikat evropiane. Ai ndihmon konkurrencën në tregun e pagesave me vlerë të vogël, si dhe transparencën dhe besueshmërinë e produkteve që i ofrohen publikut për pagesat ndërkufitare”, u shpreh Guvernatori. Nga ana tjetër, përdorimi i pagesave SEPA pritet të sjellë ndryshime pozitive në sjelljen e kompanive shqiptare dhe të individëve, sa i përket mënyrave të kryerjes së pagesave elektronike ( cashless). “Ai shërben si instrument edukues dhe mbështet zgjerimin e përfshirjes financiare të populates”, - deklaroi guvernatori. Anëtarësimi i Shqipërisë në SEPA e ka origjinën në marrëveshjet e Procesit të Berlinit dhe synon zhvillimin e marrëdhënieve financiare dhe ekonomike midis vendeve të Ballkanit Perëndimor e njëkohësisht, edhe integrimin e rajonit në Bashkimin Evropian. Për të nxitur përpjekjet e vendeve për të thelluar integrimin e tyre ekonomik me tregun evropian, në nëntor të vitit 2023, Komisioni Evropian e përfshiu anëtarësimin e përshpejtuar në SEPA në agjendën e prioriteteve të rritjes së rajonit. Vlerësimet e atëhershme të ekspertëve të Bankës Botërore tregonin se Shqipëria ishte ndjeshëm e përgatitur për të nisur aplikimin, pasi plotësonte pothuajse të gjitha kriteret. Në veçanti, u vlerësua se vendi ynë kishte përparuar dukshëm në përafrimin e legjislacionit të pagesave me atë evropian. Në fushën e pagesave, Shqipëria tregon një pajtueshmëri të lartë ligjore me acquis dhe me kuadrin rregullator të SEPAs. Që prej vitit 2018, vendi ynë ka përshpejtuar përpjekjet në këtë drejtim, nëpërmjet hartimit nga Banka e Shqipërisë dhe miratimit të ligjit “Për shërbimet e pagesave” dhe të kuadrit rregullator për zbatimin e tij. Me miratimin e përfshirjes së Shqipërisë në zonën SEPA, institucionet tona të pagesave duhet të anëtarësohen individualisht për të marrë pjesë në skemat e saj. Banka e Shqipërisë ka ndërmarrë disa iniciativa në drejtim të zhvillimeve infrastrukturore, me qëllim lehtësimin e anëtarësimin.