Panorama (Albania)

Takimtranz­itnë “Fiumiçino”

tha se temat mbi diktaturën komuniste në Shqipëri tashmë janë ezauruar, pasi janë realizuar shumë filma, gjë që më la një shije të hidhur... Romë, nëntor 2018. Po udhëtoja me avion nga SHBA për në Shqipëri. Në aeroportin “Fiumiçino” të Romës, tranzit për në Tiranë. Aeroport që ka fituar çmimin si më i miri në Europë. Rastësisht takova e fola nga afër me aktorin italian Remo Girone, ose të famshmin Tano Caridi te seriali italian “La piovra”. Ai do të ishte protagonis­t në filmin e ri shqiptaro– italian të regjisorit Namik Ajazi “Portreti i pambaruar i Clara Bellinit”. Film, i cili tashmë ka fituar disa Çmime të Arta në Gjermani dhe në Itali.

Sipas aktorit Girone, xhirimet e filmit kishin filluar dhe ai së bashku me bashkëshor­ten Victoria Zinny prezantohe­n në rolin e një familjeje diplomatës­h italianë në Shqipëri gjatë periudhës së komunizmit. Regjisori Namik Ajazi, edhe ai i prekur direkt politikish­t, së bashku me skenaristi­n Ruzhdi Pulaha dhe një grup aktorësh shqiptarë e italianë, do të bënin të njohur për publikun një histori të parealizue­shme dashurie gjatë viteve të diktaturës. Bëhej fjalë për histori dashurie mes një djali shqiptar dhe vajzës së një diplomati të lartë italian. Ngjarjet i përkisnin fundviteve ‘ 70, fillim i ‘ 80- ës dhe krahas historisë së dy të rinjve, do të vendoseshi­n ngjarje të viteve të vështira të kohës së diktaturës komuniste në Shqipëri. Duke iu referuar edhe shtypit shqiptar për të arritur në këtë histori të dhimbshme, regjisori Ajazi ka punuar për gati tri vite dhe ka bërë kërkime në ish- Arkivën e Ministrisë së Brendshme. Është mbështetur në katër histori të vërteta, njëra prej të cilave i qaset më shumë asaj të filmit. Sipas Ajazit, aty nuk mund të flitet për personazhe realë, pasi ka marrë copëza nga disa syresh. Po sipas medi

Duke u kthyer sërish tek filmi, një bravo i takon regjisorit Namik Ajazi dhe skenaristi­t Ruzhdi Pulaha, të cilët vijojnë të tregojnë me vërtetësi atë periudhë të tmerrshme të jetës që kanë kaluar në komunizëm edhe femrat e huaja. Falënderoj aktorin e madh italian, Remo Girone, së bashku me bashkëshor­ten e tij, Victoria Zinny, që iu bashkëngji­tën këtij projekti dramatiko– artistik të vendit tonë. Takimin me aktorin Remo Girone do ta quaja një takim tranzit në “Fiumiçino”. as shqiptare, regjisori Ajazi thotë se: “Nuk dua toren Victoia Zinny, që do të interpreto­nin që askush të identifiko­het me personazhe­t e prindërit e vajzës. filmit. Por është një histori e vërtetë që u bën Beatrice Aiello, një aktore e re italiane në homazh atyre ngjarjeve të dhimbshme, romanrolin e protagonis­tes, po ashtu interpreto­n cave të ngelura përgjysmë, idileve të prera në edhe Marta Gastini. Roli kryesor i ishte bemes nga ana e regjimit, i cili nuk të falte”. suar të riut shqiptar që jetonte në Firenze, An

Është homazh për të gjithë ata njerëz që kanë ton Kodrinaj. Filmi u mbështet nga QKK, Minkaluar nëpër situata të tilla. Disa nuk jetojnë istria Italiane e Kulturës dhe Eurimages. më, disa tashmë janë gjyshër”, - thotë Ajazi në Duke dëgjuar nga aktori Girone rreth skenjë intervistë të tij, teksa shton që “përzgjedhj­a e narit të këtij filmi, një nga këto episode më ktheu temave nga e kaluara komuniste vjen si një në kujtesë miken time italiane Jola Tahmizi, që detyrim karshi një brezi që përjetoi kohëra të fatkeqësis­ht nuk jeton më, ish- anëtare e Kryevështi­ra, por edhe për t’i treguar brezit të ri se sisë së Shoqatës së Gruas ish- të Persekutua­ra ç’kanë qenë ato vite”. Politike të Shqipërisë, ku edhe unë kam dhënë

Dhe sigurisht regjisori Ajazi ka prekur një kontributi­n tim vite me radhë, edhe pranë ngjarje tepër delikate të jetës në diktaturë, pasi kësaj shtrese deri ditën që u largova për në gjatë atyre viteve të zymta ka pasur shumë SHBA. E kam njohur nga afër Jolën, i ati kishdramë, divorce si në dashurinë e të rinjve, ashte qenë konsull i Italisë në Vlorë. Për shkak të tu edhe gjatë viteve pasmarteso­re, ku për shveshjes së saj “moderne” kishte rënë në sy të kak “biografie” e të luftës së klasave shumë policisë sekrete shqiptare dhe Sigurimi i Shçifte u ndanë duke rritur fëmijët jetim me tetit e arreston në moshë tepër të re. Sa herë prindër gjallë. Përzgjedhj­a aktorëve përbënte vajza e re me emrin Jola shkonte në Tiranë, një surprizë më vete. Ajazi kishte sjellë në Tiluante tenis veshur me një fund të shkurtër të ranë aktorin Remo Girone së bashku me ak- bardhë me pala të vogla dhe bënte shëtitje – xhiro duke mbathur në këmbë patinat rrëshqitës­e.

Kjo pamje ekstravaga­nte e saj përbënte shqetësim për regjimin e kohës. Shfaqje e huaj, paçka se Jola ishte e huaj, në dhe të huaj. Vetëm për fundin e bardhë e të shkurtër që mbante veshur dhe rrëshqitje­n me patina, e arrestojnë dhe e dënojnë për agjitacion- propagandë.

Një rast tjetër që kam njohur nga afër, Maria Dvorani, e cila la studimet e larta në Itali dhe kthehet në atdhe për t’u gjendur pranë atdheut gjatë pushtimit fashist. Ndërkohë njihet e martohet me një inxhinier italian, që kishte mbetur pas lufte në Shqipëri. Për këto veprime të ndaluara, Sigurimi i Shtetit e arreston dhe e burgosin si armike e popullit. Edhe me Marien jam njohur pranë kësaj shoqate. Ishin gra inteligjen­te, poete, shkrimtare, tolerante e tepër humane. Gra heroina, që me dinjitet të lartë sfiduan diktaturën më të egër në Europë. Ishin bashkëvuaj­tëse e mike burgu politike me heroinën Muisne Kokalari, të cilat shpesh më tregonin ngjarje të atyre vuajtjeve të rënda e torturave çnjerëzore që kishin përjetuar nëpër birucat e diktaturës. Jeta dhe vepra e të cilave u përjetësua në lartësi me dimensioni­n e lirisë.

Një Memorial dedikuar Gruas ish- të Burgosur e të Persekutua­r Politike të Shqipërisë në qendër të kryeqyteti­t të Shqipërisë do të ishte domosdoshm­ëri, pasi e meritojnë vërtetë.

Duke u kthyer sërish tek filmi, një bravo i takon regjisorit Namik Ajazi dhe skenaristi­t Ruzhdi Pulaha, të cilët vijojnë të tregojnë me vërtetësi atë periudhë të tmerrshme të jetës që kanë kaluar në komunizëm edhe femrat e huaja.

Falënderoj aktorin e madh italian, Remo Girone, së bashku me bashkëshor­ten e tij, Victoria Zinny, që iu bashkëngji­tën këtij projekti dramatiko– artistik të vendit tonë. Takimin me aktorin Remo Girone do ta quaja një takim tranzit në “Fiumiçino”.